Ο “Παις του Κριτίου” αποτελεί ίσως ένα από τα ομορφότερα δείγματα της κλασικής γλυπτικής. Σήμερα καθηλωτικός στεγάζεται στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα. Το σώμα του Παιδιού του Κριτίου βρέθηκε το 1865 στην Αθηναίικη Ακρόπολη κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που λάμβαναν χώρο. Έμεινε όμως ακέφαλο μέχρι και το 1888 όπου τελικά βρέθηκε το κεφάλι του και προσαρμόστηκε από τον καθηγητή Άντολφ Φουρτβένγκλερ.
Το σημείο στο οποίο βρέθηκε ονομάζεται Περσική τάφρος. Είναι το σημείο στο οποίο ρίχτηκαν και τάφηκαν ότι απέμεινε από τα ιερά αναθήματα που κατέστρεψαν οι Πέρσες το 480 π.Χ. όταν κατάφεραν να καταλάβουν την Ακρόπολη των Αθηνών.
Κατασκευασμένος από μάρμαρο Πάρου έχει ύψος 117 εκατοστών. Από κάποια χρωματικά κατάλοιπα στην κώμη του μπορούμε να καταλάβουμε πως παρουσιάζει ένα ξανθό έφηβο. Δεν σώζονται οι ένθετοι βολβοί των ματιών του. Επίσης δεν σώζονται τα χέρια του από τους αγκώνες, το δεξί πόδι από το γόνατο και το αριστερό του πόδι λίγο πιο πάνω από τον αστράγαλο.
Στον τύπο της αρχαϊκής παράδοσης που επηρεάζει τη νεοκλασική περίοδο ο “Παις του Κριτίου” απεικονίζεται να στηρίζεται στο αριστερό του πόδι και με το δεξί του να κάνει ένα βήμα μπροστά. Με ζωντάνια εικονίζεται να λυγίζει το γόνατό του. Τέλος το κεφάλι του κλίνει προς τον δεξί του ώμο.
“Παις του Κριτίου” είχε αναθηματικό χαρακτήρα. Δημιουργήθηκε προς τιμή πιθανότατα ενός νεαρού νικητή των Παναθηναίων από τον γλύπτη Κριτία.
Το αρχαϊκό μειδίαμα που χρησιμοποιείτο κατά την αρχαϊκή εποχή εξαφανίζεται καθώς η ζωντάνια δίνεται στο έργο μέσα από τις κινήσεις και το πρόσωπο προτιμάτε να δείχνει μια σοβαρότητα και εσωτερικότητα, έννοιες συνυφασμένες με το ήθος της κλασικής εποχής. O τρόπος απόδοσης των γλυπτών της κλασικής εποχής θα χαρακτηριστεί ως αυστηρός ρυθμός λόγω των πιο πάνω χαρακτηριστικών του.
